Ут пуфагидаги тошни тушириш
добавлена 15 июля в 01:38
Ассалому алайкум хурматли гурухимиз мухлислари.
Исмоил Шомуродовни ОДАМХУР номли романи ва энг яхши асарлардан к,албни йиглатадиган Ёруғ қунни соғиниб номли китобларни янги кеча
очилган гурухга 15.07.2020 йил кечки соат Россия вакти билан хар куни
18-30 киритиб борилади.
Китобларни бошка гурухларга кучирадиганларга хозирча янги гурухда
рухсат йук. Китоб укимайдиганлар Янги гурухга аъзо булмасалар хам майли….асло хафа булмаймиз!
У гурухда китоблар факат укийдиганлар учун сотиб олиниб кирит
добавлена 26 июня в 20:58
ХУРМАТЛИ ГУРУХ МОДЕРАТОРЛАРИ БИР-БИРИНГИЗНИ
МАВЗУИНГИЗНИ УЧИРМАНГЛАР ИЛТИМОС!
МАБОДО БИЛМАЙ УЧИРИБ КУЙГАН БУЛСАНГИЗ ДАРХОЛ УША МАВЗУНИ ЭГАСИ БУЛГАН МОДЕРАТОРГА КЕЧИРИМ СУРАБ ТУШУНТИРИШНИ УНУТМАНГ….!
добавлена 29 марта в 15:07
Аллоҳ яратгувчидир… Умр тугаши эса факат Унгагина айёндир!
добавлена 12 января в 22:57
Группа Янгиликлари.
Ассалому алайкум гурухимизнинг хурматли мухлислари, барчангизга окшомингиз хайрли булсин.
Группамизда узларини кимматли вактларини аямасдан тинмай ишлаб шу гурухдаги барча мухлисларни хурсанд килиб келаётган модареторларни такдирлаш маросими булиб утди.
ЖУМЛАДАН…2018-2019 йиллари.
Ушбу фамилия исмларини келтирилган инсонлар гурухимизнинг энг актив
гурух олиб борувчи, севимли ижодкор модераторларидан деб тан олинди….
Ва уларга 49-дона Одноклассники совга Оклари хамда э
добавлена сегодня в 06:25
МАХБУС АЁЛ ХАСРАТИ
Мана бугун жондан азиз инсонимнинг, турмуш ўртоғимнинг, бегимнинг тўйи. Ҳа бугун опажонимдан эшитдим. Тўғри айтишни хоҳламай, йиғлаб-йиғлаб айтди-ю, айтмаганда бўларди деб ўйлаяпман ҳозир. Ахир юрагимга нима дейман энди, суянганимиз керак пайтда ташлаб кетди дейинми. Эй ҳаёт, тақдир бунча бешафқатсана!!!
Бегим деб суянганим ўзгани ёр қилганда нега жимсан ҳаёт?!
Нега мени номимни оқламаяпсан, жавоб бер ҳаёт?! Ахир барига сен ва яратган эгам гувох эдингку. Яратгам эгам у дунё
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Кимки бир кунда — «Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳ» калимасини юз марта айтса — унинг гуноҳлари ўчирилади гарчи, денгиз кўпигича бўлса ҳам», дедилар.
Муттафақун алайҳ.
Kунингизни гунохларингизни учириш билан якунланг!
Хайрли ва барокотли тун
Яхши дам олинг азиз диндошим.
(БЎЛГАН ВОҚЕА)
«»»»ҚАЙНОНАНИНГ ҚАРҒИШИ «»»»»»
Бу воқеага анча йиллар бўлди. Яқин танишим Зулфияхон тақдиридан юраги пора-пора бўлиб гапириб берганди. У турмуш ўртоғи билан Тошкент давлат университетидаги бир факультетда, битта гуруҳда таҳсил олганди. Севиб-севилишиб турмуш қуришди. Бундай бўлади, деб сира ўйламаган эди. Ўшанда Рустамжон 30 ёшда эди. Бобосининг айтганича бор эди. «Рустаму достон бўлсин» деб, шу исмни қўйганди.
Рустам қорачадан келган, арслон келбатли йигит бўлса, хотини Зулфи
СУБҲИДАМ
(давоми )
-19-
мактубидан борлик- йўқлик ҳолатига тушди. У мактубни кафтида буклаб чангаллаганча дуч келган бўш хонага ўзини урди . Суюма кирган синф она тили ва адабиёт хонаси экан. Буни анча вақт ўтгандан сўнггина англади. Суюма кафтини чўғдек куйдираётган қоғозни очиб ундаги сўзларни қайта — қайта ўқиди. Унинг юраги шу қадар ўйнаб кетган эдики, гўёки юрак дупирини бутун дунё эшитаётгандек эди.
Суюма шу алфозда қанча ўтиганини билмади. Бирдан хаёлига «Бу ёзувлар балки шунч
ПИСТАЧИ ҚИЗ.
(ёхуд норасида сағирнинг дилини оғритиб Аллоҳнинг ғазабига учраган хола ҳикояси)
Яқиндагина етти ёшга тўлган, ҳамма болалар қатори эрталаблари узоқ ухлашни жуда севадиган Дилнавоз саҳардан кўчага чиқади. Қанийди иложи бўлсайди у ҳам ухларди. Аммо буни иложиси йўқ, чунки бир пасдан кейин ҳамма болалар боғчага, мактабга тизилиб кела бошлашади.
Дилнавоз миттигина хонтахтасини устига ҳар хил ширинликлар, писта қурт ёйиб сотарди.
Фарзанди қўли билан кўрсатган ширинликларни дарров со
Ўзи шусиз ҳам очликдан силласи қуриган қизалоқ калтак зарбидан ғужанак бўлганча жажжи қўлчалари билан бошини тўсишга уринар, онда сонда холажон хола, бўлди, бошқа қилмайман деб ўтинарди. Саида баттар ғазаб отига минарди.
Очликдан, қўрқувдан, оғриқдан қизалоқнинг митти гавдаси эгилди. Ойи демадинг, майли демагин сен итдан тарқаган барибир эл бўлмайсан қараб тургин дея бақирди. Тўсатдан ошхона эшикларини ойнаси чил-чил синиб кетди, деразадан қаттиқ шамол кирди, зарб билан Саидага урилди. Қарға
ЗАРИНА ИСМЛИ ҚИЗНИНГ
МАКТУБИ АСОСИДА…
(Реал воқеа)
Мен опамнинг тақдирини айтиб бермоқчиман. Бу худди қўрқинчли тушга ўхшайди. Опам бир йигит билан бир-бирларини қаттиқ севишарди. Йигит опамни бир зум ҳам ёлғиз қолдиргиси келмасди. Шунчалик севардики, хатто туну кун эшигимиз тагидан кетмасди. Мен уни иссиқ кунда ҳам, совуқ тунда ҳам кўп бора уйимиз қаршисида кўрардим. Аммо дадам билан ойим бу ҳақида билиб қолишгач опамга қаттиқ шарт қўйишди: ё у, ё биз… Опам хонасида роса йиғлади ўша кун
КИССА: ТАРМОКДАГИ ТАКЛИФ.
Муаллиф: Нодирабегим
21. Кисм…ШОХОНА ХАЁТ.
Зевар уша куниёк хола ва амакини йуклаб борди. У кулига тушган меросидан биринчи харид килган нарсаси шу одамларга аталган совга-салом булди.
— Бу сизларга, азизларим, — деди шодлигини яширмай. Биласизларми…мархумдан менга мерос колди!
— Буни каранг-а! — хайратда колди Кю Ри. — Хаёт кутилмаган совгаларга бой-да! Зеваргинам, ишкилиб тузуккина пул тегдими? Нима булган-да хам унинг конуний хотини эдинг-да, тугри, сенам ку
КИССА: ТАРМОКДАГИ ТАКЛИФ.
Автор: Нодирабегим.
23…Кисм. КАРОР.
Зевар катъий карорга келганди.
Эрта тонгда Сонг Миннинг уйига борди. Йигит уни уйкисираб кутиб олди. Кузларида савол акс этди: тинчликми, ишкилиб?
— Бир жойга бориб келишимиз керак, — деди киз уни шошириб. — Жуда зарур!
— Майли, майли, — Сонг Мин дархол кийиниб чикди.
— Бирор кунгилсизлик юз бердими? — машинада уни саволга тутди йигит.
Зевар жилмайди. «Бораверайлик-чи», дегандек йулга имо килди. Улар аввал мархум Мин Жуннинг
ШАЙТОНГА ТУСИК,
Пайгамбаримиз Мухдммад (с.а.в.) уз аёлларидан булмиш София билан утирган эдилар. Ансорлардан бири шу ердан утиб колди ва уларни куриб
салом берди.
Расулуллох алик олиб дедилар:
«Бу менинг аёлим София буладилар».
Ансорий деди:
«Ё, Расулуллох! Сиз хакингизда ёмон фикрда булишим мумкинми?»
Расулуллох унга шундай жавоб кайтардилар:
«Эй, мард инсон! Шайтон гохИда одамнинг к,он томирларида хам харакат килади. Мен эса уша шайтон йулларини ёпиб к,уйгувчиман».
Сахих хадислар
Ушбу суратни сақлаб қўйинг…
• Иймонингиз сустлашиб,ҳимматингиз пасайиб кетаётганини сезишингиз билан ибрат олиб,қайта қувватланиш учун…
• Намозларни ўз вақтида,жамоат билан адо этиш учун…
• Тўрт мучангиз соғ-саломат эканлигини ҳақиқий маънода ― қалбан ҳис қилиш учун…
• Аллоҳ учун пешонангиз саждага қийинчиликсиз эгилаётгани учун…
• Раҳмон Аллоҳнинг бизларга инъом қилиб берган сон-саноқсиз неъматларига ожизона шукрингизни адо этиш учун…
«Ва эслатгин. Албатта,эслатиш мўминларга ман
Источник
Кейинги йилларда “ўт пуфагимни операция йўли билан олдириб ташладим”, дегувчи инсонларни кўп учратаяпмиз. Ўт пуфаги “қийшайганда” операция қилдириш шартми? Ўт қопи организм учун қандай вазифани бажаради? Сафро дегани нима?
Сизни қизиқтирган бу каби саволларга жавоб олиш мақсадида “Бекажон газетаси” мухбири М.Қурбонова Тошкент Тиббиёт Академияси “Умумий хирургия ва болалар хирургияси” кафедраси дотсенти, тиббиёт фанлари номзоди, олий тоифали хирург Шомурод Меҳмонов билан суҳбатлашди. Қуйида шу суҳбатни ўқишингиз мумкин.
Энг аввало, ўт қопи физиологияси ҳақида тушунча бериб ўтсак. Ўт пуфаги, асосан, жигар билан боғлиқ. Унинг ҳажми ўртача 60 мг бўлиб, у жигарнинг пастки қисмида жойлашган. Ўт қопи ошқозон ости бези ферментларини активлаштиради, модда алмашинувида иштирок этади. У ёғли овқатнинг парчаланишига ёрдам берувчи “сафро” деган аччиқ кўкимтир суюқлик тўплайди. Бу касалликнинг аломатлари шундай: қорин соҳасида, қовурға остида қаттиқ оғриқ пайдо бўлади, баъзида оғриқ юқорига чиқиб, ўнг кураккача боради.
Сафро қандай вазифани бажаради?
– Сафро ёғли таомлар истеъмол қилганимизда ёғларни парчалаш хусусиятига эга, бундан ташқари, ошқозон ости бези ферментларини ўн икки бармоқли ичакка яқинлаштириб, оқсилларнинг парчаланишига ёрдам беради. Сафронинг таркибида билирубин – ўт кислоталари, сув, тузлардан ташкил топган. Билирубин эритроцитлардан, яъни, қизил қон таначалари парчаланишидан ҳосил бўлади. Биливездин жигар ҳужайралари глиекурон кислотаси билан боғланиб, билирубинни ташкил қилади. Бу қон таначалари ҳар 120 кунда талоқда парчаланиб туради. Ўт пуфаги девори яллиғланганда, девори икки баравар қалинлашади,илгари бор-йўғи 3 мм бўлса, энди 1 см. гача қалинлашади.
Кўпчилик тош борлигини билмайди
Инсонларнинг йигирма фоизи ўт қопида тош борлигини билмайди. Оғриқ бермаганлиги учун юраверади. Айрим ҳолатларда оғриқ бўлганида жигарим оғрияпти, деб шикоят қилади. Аслида бу пайтда беморнинг жигари оғримаётган бўлади. 40 50 ёшдан кейин бемор шифокор ҳузурига келиб, “шу жойимда совуқ сезаяпман” дейди. Аслида бемор кўрикдан ўтганида кўпроқ остеохондроз безовта қилаётганлиги ва оғриқ бераётганлиги аниқланади. Айрим ҳолларда ўт қопидаги тош олиб ташлансада, оғриқ беморни тарк этмайди.Чунки уни умуртқа поғонасидаги ўзгариш – остеохондроз безовта қилиб, оғриқ ўқтин-ўқтин безовта қилаверади. Оғир нарса кўтарганимизда умуртқа поғонамиз қийшаяди. “Остеохондроз” дегани умуртқалар орасидаги дискни дегенератив ўзгаришлари натижасида ҳосил бўладиган жараёндир.
Ташхислаш
— Бемор шикоят қилиб келганида қандай чоралар қўлланилади?
— Бемор энг аввало текширувлардан ўтказилади. Бу тош билан боғлиқми ёки умуртқа поғонаси билан боғлиқми? Яллиғланиш протсесси бўладиган бўлса УТТда текшириб кўрилади. Бу ҳолатда биринчидан, ўт қопида димланиш ҳосил бўлади, иккинчидан, ўт девори қалинлашади, булар ўт қопида тош пайдо бўлганлигидан дарак беради. Ўт қопида тош пайдо бўлиш механизми қандай кечади? Биринчидан, инфексия тушади, инфекция тушиши натижасида ўт қопининг шиллиқ қаватида эпителетлари секин-аста қипиқланиб туша бошлайди. Димланиш ҳолатлари пайдо бўлгандан кейин калоид ҳолатлари бузилади. Тузлар чўкиши натижасида тош ҳосил бўлади. Бу тошлар ҳар хил кўринишда бўлиши мумкин. Ўт қопида 1200 тагача тош бўлиши мумкин. Айрим тошлар борки, ҳатто болғача билан уриб ҳам майдалаб бўлмайди.
Ўт пуфаги касаллигининг келиб чиқиш сабаблари нимада?
– Ўт пуфаги жигар ишлаб чиқарган ўт суюқлиги учун резервуар ҳисобланиб, у овқатланиш пайтида ўт суюқликни 12 бармоқли ичакка ҳайдаб бериш вазифасини бажаради. Ўт пуфаги касалликлари пала-партиш овқатланиш, рационда ёғли таомларнинг кўплиги, овқатлангандан кейинги кам ҳаракатлилик, ўт суюқлигининг димланиши таъсирида келиб чиқади. Ўт пуфагида ўт йиғилгандан кейин ўт пуфаги деворлари таранглашиб, қон айланиши бузилади, натижада организмда яллиғланиш пайдо бўлади.
Муҳим маслаҳат
– Ўт пуфаги операция қилиб олиб ташланган бемор нималарга риояқилиши зарур? Бундай беморлар кўпинча “озиб кетдим” ёки “тўлишиб кетдим”, дейишади. Ўт пуфаги функциясини қайси органлар зиммасига олади?
– Ўт пуфаги олиб ташланган бемор операциядан кейин бир ой мобайнида парҳезга амал қилиши зарур. Ўт қопи бу – резервуар, яъни қўшимча қисм. Беморнинг ўт қопи олиб ташлансада, аввалгидек турмуш тарзини кечираверади. Озиш ёки тўлишиб кетиш бунга боғлиқ жараён эмас. Ёғли таомлар истеъмол қилинганида ўт йўли қисқариб, сафро ўн икки бармоқли ичакка тушади. Ўт йўлида 10мл гача сафро туради.
– Ўт пуфаги безовта қилганида, “дюбаж” қилиниши мумкинми?
– Агар ўт қопида тош бўлса, “дюбаж” асло мумкин эмас. Агар ўт қопида қийшайиш бўлса, ёғли таомларни камроқ истеъмол қилган маъқул. Ўт қопи касаллиги билан оғриган инсонларнинг жуда кўп фоизи аёллардир.
– Айтингчи, ўт пуфаги оғриқлари тўсатдан безовта қиладими ёки илгари ҳам ўқтин-ўқтин оғриқ берган бўладими?
– Тўсатдан қаттиқ оғриқ бериши мумкин. Бемор шифокор ҳузурига келганида беш йилдан бери шу жойимда озгина оғриқ бўлиб турарди, деб шикоят қилади. Майда тошлар тиқилгандан кейин ўт қопи яллиғланиб шишади, йиринглайди, бундай ҳолатларда жарроҳлик ёки лапароскопик йўллар билан операция қилинади. Айрим касаллар юрагим санчиб қолди, деб шифокор ҳузурига боради ва кардиология бўлимига тушадиган ЭКГ да эса ўзгариш йўқ. Аслида уни ўт қопидаги тошлар безовта қилаётган бўлади. 72 соат ичида яллиғланиш протсесси безовта қилиб оғриқ тўхтамаса, бемор операция қилинади. Бу кўрсатгич бемор касалхонада кузатувда бўлган бўлса, айрим ҳолларда беморлар яллиғланиш кучли бўлиб, атроф тўқималарга тарқалган ҳолда касалхонага келади ва бундай пайтда зудлик билан операция қилинади.
– Қайси ҳолатларда бемор операция қилинмайди? Дейлик, унинг юрагида жиддий нуқсонлар бор?
– Ҳар қандай ҳолатда ҳам бемор операция қилинади, ҳатто юраги инфаркт жараёнидан ўтган бўлса ҳам. Чунки беморга азоб бераётган оғриқни тўхтатиш учун ўт қопидаги тош олиб ташланади. Бўлмаса беморнинг ҳаёти хавф остида қолади.
Манба: sof.uz
Источник
Саломатлик саҳифасига мурожаат қилган, хат йўллаган бир қанча мухлислар томонидан ўт пуфак билан боғлиқ касалликлар ҳақида батафсил маълумот беришимизни сўрашганди. Бугунги саҳифамизда айнан ушбу мавзудаги саволларга жавоб олиш мақсадида биз олий тоифали хирург Ғайрат Қудратовга мурожаат қилдик.
—Ўт пуфаги касаллигининг келиб чиқиш сабаблари нимада?
Нодир Қаҳҳоров, Тошкент вилояти
—Ўт пуфаги жигар ишлаб чиқарган ўт суюқлиги учун резервуар ҳисобланиб, у овқатланиш вақтида ўт суюқлигини 12 бармоқли ичакка ҳайдаб бериш вазифасини бажаради. Ўт пуфаги касалликлари норационал пала партиш овқатланиш, овқат рационида ёғли маҳсулотлар кўплиги овқатлангандан сўнг кам ҳаракатлилик, ўт суюқлигининг димланиши ва иккиламчи инфекция (ўтда ўт йиғилганидан сўнг, ўт пуфаги деворлари таранглашади ва қон айланиши бузилади, натижада организмдаги инфекциялар яллиғланиш пайдо қилиши мумкин) таъсирида келиб чикади.
—Ўт пуфаги касалликларининг турлари борми, улар қайсилар?
Ақида Парпиева, Самарқанд вилояти
—Ўт пуфаги касаллиги холецистит—ўт пуфагининг яллиғланиши, ўткир холлицистит—яллиғланиш жараёнинг бошланиши ва сурункали холлицистит—ўз вақтида даволанмаган яллиғланиш бора-бора умр давомида сурункали, яъни вақти-вақти билан қайталаб турувчи яллиғланишга ўтади, тошли ва тошсиз холециститларга ажратилади.
—Ўт пуфаги касалликлари асосан неча ёшдагилар орасида учрайди? Даволаш муддати қанча?
Зубайра Очилова, Тошкент шаҳри
—Холецистит 50 ёшдан ошган аёллар орасида кўпроқ учрайди. Эркаклар нисбатан кам касалланади. Болаларда эса жуда кам ҳолатларда учрайди. Касалликни даволаш муддати режимга ва холецистит турига боғлик бўлади. Масалан тошсиз холециститлар пархезга риоя қилиш ва инфекцияга қарши дори воситалари қабул қилиниши, ўт суюқлигининг димланишини бартараф кқилиш билан тез даволаниши мумкин. Тошли холециститлар эса кўп холатларда жарроҳлик йўли билан даволанади.
—Ўт пуфаги димланишининг биринчи белгилари қандай? Уй шароитида қандай даво чораларини кўриш лозим бўлади?
Эркин Юнусов, Фарғона вилояти
—Ўтпуфаги димланганлигининг биринчи белгилари қуйидагилар: овқатлангандан сўнг ўнг қовурға остида оғриқ бўлиши кўнгил айниши, наҳорда оғиз бўшлиғида тахирлик сезилиши, холсизлик. Уй шароитида пархезга риоя қилиш, пассив дюбаж қилиш, ўт ҳайдовчи дори воситаларини ичиш, жўхори попуги дамламасини қабул қилиш тавсия этилади. Уй шароитида дюбаж қилиш мумкин. Бунинг учун оч қоринга магний сульфат эритмаси ичилади. 30 дақиқадан кейин ўнг қовурға ости соҳасига иссиқ қўйилиб, чап ёнбош билан ётилади. Шуни аҳамиятга олиш керакки, бу вақтда ўт пуфагида тошлар бўлмаслиги керак, акс ҳолда тош ўт йўлига тушиб «механик сариқлик»ни келтириб чиқаради. Маслаҳатим, бу борада албатта шифокор мутахассис билан маслахатлашиш лозим.
—Ўт пуфагидаги тошлар кўпроқ туз сабабли йиғиладими ёки ёғданми?
Самира Отаева, Қашқадарё вилояти
—Ўт тошлари кўпроқ ёғли, холестиринга бой маҳсулотлар истеъмол қилиш натижасида ҳосил бўлиб, таркиби ўт кўпрок ўт кислоталаридан иборат бўлади.
—Ўт пуфаги қандай сабабларга кўра олиб ташланиши мумкин? Ўт пуфаги олиб ташлангандан сўнг, киши организмида қандай ўзгаришлар бўлади, у нималарга амал қилиши лозим бўлади ва шундан сўнг ут пуфак функциясини қайси орган, органлар зиммасига олади?
Жаҳонгир Ҳамроев, Наманган вилояти
—Ўт тош касаллиги, ўткир ва тез-тез қайталанувчи сурункали тошли холецисстларда, ўнг пуфаги истисқосида, ўт пуфаги флегмона ва ўсмаси аниқланган ҳолатларда олиб ташланади. У олиб ташланган унинг вазифасини жигар бажаради. Ўт пуфаги олиб ташлангач овқат ҳазм қилишда бироз ўзгаришлар кузатилади, яъни ёғли, ҳамирли холестиринга бой маҳсулотлар, қуюқ овқатларни ҳазм бўлиши қийинлашади. Шу сабабли операциядан сўнг 6 ой пархез буюрилади. Ушбу операцияни бошидан кечирган беморлар тез ҳазм бўладиган, клетчаткага бой таомлар, мевалар, шарбатларни истеъмол қилишлари тавсия этилади. Шу билан бирга ёғли ҳамирли холестиринга бой, яъни қовурилган, қуюқ овкатлар истеъмол килиш тавсия килинмайди.
- Яхши пишган қовун пўстлоғини салқин жойда қуритиб туйиб, сувда қайнатилади ва докада сузиб суви ичилади.
- Ўтда тош бўлса, бир дона олхўри қоқига озроқ занжабил шарбати қўшиб қайноқ сув билан ичилади.
- Бир боғ янги кашнич баргларини 1 лирт сувга солиб қайнатилади. Совутиб ўтда тош бўлган ҳолатларда, тошни эритиш учун ичилади.
Умида Якубова тайёрлади
Источник
Кейинги йилларда «ўт пуфагимни операция йўли билан олдириб ташладим», дегувчи инсонларни кўп учратаяпмиз. Ўт пуфаги «қийшайганда» операция қилдириш шартми? Ўт қопи организм учун қандай вазифани бажаради? Сафро дегани нима?
Сизни қизиқтирган бу каби саволларга жавоб олиш мақсадида «Бекажон газетаси» мухбири М.Қурбонова Тошкент Тиббиёт Академияси «Умумий хирургия ва болалар хирургияси» кафедраси дотсенти, тиббиёт фанлари номзоди, олий тоифали хирург Шомурод Меҳмонов билан суҳбатлашди. Қуйида шу суҳбатни ўқишингиз мумкин.
Энг аввало, ўт қопи физиологияси ҳақида тушунча бериб ўтсак. Ўт пуфаги, асосан, жигар билан боғлиқ. Унинг ҳажми ўртача 60 мг бўлиб, у жигарнинг пастки қисмида жойлашган. Ўт қопи ошқозон ости бези ферментларини активлаштиради, модда алмашинувида иштирок этади. У ёғли овқатнинг парчаланишига ёрдам берувчи «сафро» деган аччиқ кўкимтир суюқлик тўплайди. Бу касалликнинг аломатлари шундай: қорин соҳасида, қовурға остида қаттиқ оғриқ пайдо бўлади, баъзида оғриқ юқорига чиқиб, ўнг кураккача боради.
Сафро қандай вазифани бажаради?
— Сафро ёғли таомлар истеъмол қилганимизда ёғларни парчалаш хусусиятига эга, бундан ташқари, ошқозон ости бези ферментларини ўн икки бармоқли ичакка яқинлаштириб, оқсилларнинг парчаланишига ёрдам беради. Сафронинг таркибида билирубин — ўт кислоталари, сув, тузлардан ташкил топган. Билирубин эритроцитлардан, яъни, қизил қон таначалари парчаланишидан ҳосил бўлади. Биливездин жигар ҳужайралари глиекурон кислотаси билан боғланиб, билирубинни ташкил қилади. Бу қон таначалари ҳар 120 кунда талоқда парчаланиб туради. Ўт пуфаги девори яллиғланганда, девори икки баравар қалинлашади,илгари бор-йўғи 3 мм бўлса, энди 1 см. гача қалинлашади.
Кўпчилик тош борлигини билмайди
Инсонларнинг йигирма фоизи ўт қопида тош борлигини билмайди. Оғриқ бермаганлиги учун юраверади. Айрим ҳолатларда оғриқ бўлганида жигарим оғрияпти, деб шикоят қилади. Аслида бу пайтда беморнинг жигари оғримаётган бўлади. 40 50 ёшдан кейин бемор шифокор ҳузурига келиб, «шу жойимда совуқ сезаяпман» дейди. Аслида бемор кўрикдан ўтганида кўпроқ остеохондроз безовта қилаётганлиги ва оғриқ бераётганлиги аниқланади. Айрим ҳолларда ўт қопидаги тош олиб ташлансада, оғриқ беморни тарк этмайди.Чунки уни умуртқа поғонасидаги ўзгариш — остеохондроз безовта қилиб, оғриқ ўқтин-ўқтин безовта қилаверади. Оғир нарса кўтарганимизда умуртқа поғонамиз қийшаяди. «Остеохондроз» дегани умуртқалар орасидаги дискни дегенератив ўзгаришлари натижасида ҳосил бўладиган жараёндир.
Ташхислаш
— Бемор шикоят қилиб келганида қандай чоралар қўлланилади?
— Бемор энг аввало текширувлардан ўтказилади. Бу тош билан боғлиқми ёки умуртқа поғонаси билан боғлиқми? Яллиғланиш протсесси бўладиган бўлса УТТда текшириб кўрилади. Бу ҳолатда биринчидан, ўт қопида димланиш ҳосил бўлади, иккинчидан, ўт девори қалинлашади, булар ўт қопида тош пайдо бўлганлигидан дарак беради. Ўт қопида тош пайдо бўлиш механизми қандай кечади? Биринчидан, инфексия тушади, инфекция тушиши натижасида ўт қопининг шиллиқ қаватида эпителетлари секин-аста қипиқланиб туша бошлайди. Димланиш ҳолатлари пайдо бўлгандан кейин калоид ҳолатлари бузилади. Тузлар чўкиши натижасида тош ҳосил бўлади. Бу тошлар ҳар хил кўринишда бўлиши мумкин. Ўт қопида 1200 тагача тош бўлиши мумкин. Айрим тошлар борки, ҳатто болғача билан уриб ҳам майдалаб бўлмайди.
Ўт пуфаги касаллигининг келиб чиқиш сабаблари нимада?
— Ўт пуфаги жигар ишлаб чиқарган ўт суюқлиги учун резервуар ҳисобланиб, у овқатланиш пайтида ўт суюқликни 12 бармоқли ичакка ҳайдаб бериш вазифасини бажаради. Ўт пуфаги касалликлари пала-партиш овқатланиш, рационда ёғли таомларнинг кўплиги, овқатлангандан кейинги кам ҳаракатлилик, ўт суюқлигининг димланиши таъсирида келиб чиқади. Ўт пуфагида ўт йиғилгандан кейин ўт пуфаги деворлари таранглашиб, қон айланиши бузилади, натижада организмда яллиғланиш пайдо бўлади.
Муҳим маслаҳат
— Ўт пуфаги операция қилиб олиб ташланган бемор нималарга риояқилиши зарур? Бундай беморлар кўпинча «озиб кетдим» ёки «тўлишиб кетдим», дейишади. Ўт пуфаги функциясини қайси органлар зиммасига олади?
— Ўт пуфаги олиб ташланган бемор операциядан кейин бир ой мобайнида парҳезга амал қилиши зарур. Ўт қопи бу — резервуар, яъни қўшимча қисм. Беморнинг ўт қопи олиб ташлансада, аввалгидек турмуш тарзини кечираверади. Озиш ёки тўлишиб кетиш бунга боғлиқ жараён эмас. Ёғли таомлар истеъмол қилинганида ўт йўли қисқариб, сафро ўн икки бармоқли ичакка тушади. Ўт йўлида 10мл гача сафро туради.
— Ўт пуфаги безовта қилганида, «дюбаж» қилиниши мумкинми?
— Агар ўт қопида тош бўлса, «дюбаж» асло мумкин эмас. Агар ўт қопида қийшайиш бўлса, ёғли таомларни камроқ истеъмол қилган маъқул. Ўт қопи касаллиги билан оғриган инсонларнинг жуда кўп фоизи аёллардир.
— Айтингчи, ўт пуфаги оғриқлари тўсатдан безовта қиладими ёки илгари ҳам ўқтин-ўқтин оғриқ берган бўладими?
— Тўсатдан қаттиқ оғриқ бериши мумкин. Бемор шифокор ҳузурига келганида беш йилдан бери шу жойимда озгина оғриқ бўлиб турарди, деб шикоят қилади. Майда тошлар тиқилгандан кейин ўт қопи яллиғланиб шишади, йиринглайди, бундай ҳолатларда жарроҳлик ёки лапароскопик йўллар билан операция қилинади. Айрим касаллар юрагим санчиб қолди, деб шифокор ҳузурига боради ва кардиология бўлимига тушадиган ЭКГ да эса ўзгариш йўқ. Аслида уни ўт қопидаги тошлар безовта қилаётган бўлади. 72 соат ичида яллиғланиш протсесси безовта қилиб оғриқ тўхтамаса, бемор операция қилинади. Бу кўрсатгич бемор касалхонада кузатувда бўлган бўлса, айрим ҳолларда беморлар яллиғланиш кучли бўлиб, атроф тўқималарга тарқалган ҳолда касалхонага келади ва бундай пайтда зудлик билан операция қилинади.
— Қайси ҳолатларда бемор операция қилинмайди? Дейлик, унинг юрагида жиддий нуқсонлар бор?
— Ҳар қандай ҳолатда ҳам бемор операция қилинади, ҳатто юраги инфаркт жараёнидан ўтган бўлса ҳам. Чунки беморга азоб бераётган оғриқни тўхтатиш учун ўт қопидаги тош олиб ташланади. Бўлмаса беморнинг ҳаёти хавф остида қолади.
Источник